Antrhopoceen: de mens als een historisch verschijnsel die een blijvende verandering teweegbrengt aan de aarde.
symbioceen: de onderlinge relaties tussen organismen, levenloze objecten en omgeving is de drijvende kracht achter de verandering van soorten en ecosystemen.
De term symbioceen is geïntroduceerd door Glenn Albrecht . Voor Albrecht is Symbioceen een tijdperk na het antrhopoceen. De Mul gebruikt de term op een andere manier. Voor de mul is de term symbioceen geen aankomend tijdperk, maar een beschrijving van de wereld zoals die op zichzelf is. Muls notie van het symbioceen is ontologisch, in plaats van teleologisch. Oftewel, het leven op aarde is al vanaf het begin een symbiotisch ecosysteem.
Daarbij, is symbiose volgens de Mul de drijvende kracht achter de evolutie. Deze positie komt overeeen met de positie van Lynn Margulis.
Dit gaat in tegen het neo-darwinism, die directe compititie tussen organismen als een dominantere factor voor de evolutie acht dan symbiotische relaties. Dit betekent trouwens niet dat elke symbiotische relatie een win-win situatie is (mutualisme). Concurentie is dus één van die symbiotische relaties en niet de enige zoals het neo-darwinisme voor ogen ziet en overigens ook verheelijkt. Het individualisme dat naar voren komt in het neo-darwinistisch wereldbeeld (en die doorgetrokken is tot het neoliberalisme) is iets wat vanuit het symbioceen kan worden bekritiseerd. Vele soorten (waaronder de mens) leven samen in groepen. Om als individu in competitie te gaan met andere individuen is uiteindelijk een nadeligere relatievorm. De term symbioceen duidt op een alomvattend wereldbeeld, waarbij organismen altijd in relatie tot elkaar staan en hun omgeving. Het is een holistisch, proces-gericht wereldbeeld. Lynn Margulis Dennis Noble
gestopt bij 09:40 to be continiued
Ad vraagt zich af waar Jos staat, wat is zijn positie omtrent dit onderwerp?Jos zijn positie zou kunnen omschreven wordan als “realistisch”, in de zin dat hij geen radicale positie inneemt omtrent de ecologie. Hij is van mening dat de klimaatproblematiek aangepakt moet worden, maar ook dat de natuur met al haar symbiotische relatiesoorten een gevaar vormen voor de mensheid. Denk bijv. aan een parasiet die het leven van de mens op het spel zou zetten. Het leven is daarbij paradoxaal en ambigu. Leven op aarde is niet een gegeven. Door de geschiedenis van de aarde hebben veel extinctiegolven plaatsgevonden. Het leven is destructief. Het heeft een einde.
Verhouding filosofie en wetenschap:
integratieve wetenschap die de wetenschappen samenvat - voor Jos is dit onmogelijk
Filosofie probeert de grondslagen van de wetenschappen te belichten
stuntman van de wetenschappen - gedachtenexperimenten die de standaardopvattingen van de wetenschappen uitdaagt
Jos acht de laatste taak als het belangrijkst. Hij ziet het symbioceen als zo’n gedachtenexperiment die de dominante opvattingen van het (neo-)darwinisme in vraag stelt. Daarbij was de term symbiose voor Jos een verhelderende term die zijn interesses met elkaar vervlochten. Verder acht Jos de tweede taak ook belangrijk. De filosofie kan altijd teruggrijpen naar oude vraagstukken om daarmee de moderne wetenschappen blijven te bevragen. Concepten uit de filosofie kunnen dan de wetenschappen aanvullen als kritische uitbreidingen. Filosofie is een rijke aanwinst voor interdisciplinaire projecten.
Kritiek Nobel op Neo-darwinisme is vooral methodologisch. Volgens Nobel is de theorie van Neo-darwinisme een vorm van ontologisch reductionisme, waarbij gesteld wordt dat de complexe werkelijkheid verklaard kan worden uit de elementaire elementen. Nobel heeft niks tegen methodologisch reductionisme, waarbij gestreefd wordt om de complexe werkelijkheid te onderzoeken door haar te reduceren tot bepaalde sociaalculturele of natuurwetenschappelijke aspecten. Het probleem van het ontologisch reductionisme, wat zich voordoet in het neo-darwinisme (alles is competitie), wordt er blindelings ervan uitgegaan dat de werkelijkheid zo simpel is als dat het zich door de reductionele lens voordoet. De werkelijkheid is complex, waarbij verschillende elementen en fenomenen met elkaar verstrengeld zijn.
Cultuurhistorisch sluit de opkomst van het neo-darwinisme op met het neoliberalisme. gestopt bij 27:30
Volgens Jos zijn de twee gedachtengoeden ook aan elkaar verwant. De uitgave van The Origin of Species viel samen met de ontwikkeling van het kapitalisme. Het compitatieve aspect van kapitalisme was een inspiratie van Darwin. Tijdens het neoliberalisme van de jaren 80 werd de Selfish Gene uitgegeven.
Nobel: het DNA als de bibliotheek. Het leven kan niet gereduceerd worden tot DNA. Volgens Nobel kan het DNA beter gezien worden als bladmuziek, waarbij het cruciaal is voor het aansturen van een orkest, maar je nog wel de muzikanten, zaal en de dirigent nodig hebt om aanhoorbare muziek te krijgen. Het leven kan je niet reduceren tot de DNA. DNA is onderdeel van een cel, die verder beredeneerd deel is van het organisme, die weer ingebed is in zijn leefomgeving, gebruik maakt van technieken en samenleeft met anderen.
De grondslag van het gedachtegoed van nobel en Margulis is dat je het leven alleen maar kan begrijpen in levenssystemen van symbiotische relaties. Er is geen enkele organisme of elementair deeltje dat allesbepalend is. Alles staat met elkaar in verbinding. Een holistisch perspectief is daarom vruchtbaar om het leven te analyseren.
Nobel heeft na zijn boek the music of life, een ander boek geschreven genaamd Dance to the Tune of Life, waarin de ondertitel biological relativity een belangrijke term was. Nobel wilde graag het principe van de relativiteitstheorie toepassen binnen de biologie, waarbij het reductionisme in deze wetenschap afhankelijk is van de specialisatie.
De Mul neemt het relativiteitsdenken mee in een wijbegeerig voorbeeld, waarbij uitlegt hoe Schelling in eerste instantie schreef vanuit het idealistische gedachtengoed van zijn leermeester Figte, die stelde dat alles in de wereld voorkwam uit de geest, maar later we gens zijn natuurkundige studies toch moest erkennen dat de materie fundamenteel is voor het bestaan en de ontwikkeling van werkelijkheid. Schelling eindigde uiteindelijk in een relatieve positie, waarbij hij de waarheid van beide perspectieven erkende. Materialisme en idealisme zijn complementair, in de zin dat beide perspectieven iets unieks onthullen van elkaar. Volgens de Mul is geen enkele theorie of reductionisme genoeg om de werkelijkheid te begrijpen. Pluralisme van gedachtengoeden is nodig.
gestopt bij 46.40
denis noble - kon geen algoritme formuleren voor het hart ritme. Hij kwam tot de conclusie dat gehele lichamelijke systeem eraan bijdraagt op een dynamische wijze. Hierbij is muziek als metafoor voor het leven weer treffend, omdat er muziekgroepen zijn die niet hoeven te werken met bladmuziek, zoals bij Jazz. De muzikanten luisteren naar elkaar en spelen op elkaar in. Hierbij komt het holistische systeem perspectief van de biologie weer naar voren. Geen enkel component bestaat en bepaald op zichzelf hoe die functioneert. Het gehele systeem bepaald dat, in sommige gevallen zonder aansturing.
Wat is techniek: het aanwenden van natuurkrachten om een bepaald effect te krijgen. Dit is niet beperkt tot de mens. Andere organismen spelen de natuur naar hun hand en maken gebruik van tuigen.
technosymbiose - technologie beïnvloed de ontikkeling van de mens en vice versa. ChatGPT: systeem dat menselijke werken paratiseert.
Ad vraagt, hoe werken verschillende facetten van de werkelijkheid (natuur, cultuur, techniek) samen en vormen de huidige tijd? Of hoe beschrijven we een cultuur, waarbij verschillende facetten van de werkelijkheid eraan toe doen?
Voor Jos, is spel een belangrijk component waarin de verschillende facetten op een dynamische wijze met elkaar in aanraking staan. Spel heeft een bepaalde feedback loop, waarbij dus de verschillende facetten op elkaar inspelen. Het spel gaat op zichzelf staan. Symbiose is voor Jos ook een term die ons dichter brengt bij de feedback loops, de wijze waarop levensvormen inspelen op elkaar en hun omgeving, die vervolgens de koers van hun evolutie bepalen.